Μαχητικές Τέχνες

Τι είναι πολεμικές/μαχητικές τέχνες, τι ένα σύστημα πολεμικής/μαχητικής τέχνης και τι γενικά περιλαμβάνει το πρόγραμμα άσκησης;

Ο όρος «πολεμικές ή μαχητικές τέχνες» είναι ένας όρος που κατά παραδοχή περικλείει τις πολεμικές ή μαχητικές τέχνες προερχόμενες από την άπω ανατολή. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο όρος «πολεμικές τέχνες» είναι δόκιμο ς, γιατί συχνότερα η διδαχή και η εξάσκηση αυτών των τεχνών ήταν και είναι στενά συνδεδεμένη με την ανωτερότητα, την υγεία και τις ηθικές αξίες. Ο όρος «πολεμικές τέχνες» προέρχεται από την ευρεία κατά το παρελθόν χρησιμοποίηση αυτών των τεχνικών μάχης για πολεμικούς σκοπούς. Θεωρούμε ότι σήμερα δεν υφίσταται οι ίδιοι λόγοι και ο όρος «μαχητικές τέχνες» είναι ο πλέον κατάλληλος στο να αποδώσει την ψυχοσωματική ετοιμότητα και τις αρετές ενός σύγχρονου/ης μαχητή/τριας όχι μόνο στον δρόμο ή το ρινγκ αλλά και την ίδια την ζωή.

Τα συστήματα είναι τεχνοτροπίες ή στυλ των ανατολικών μαχητικών τεχνών. Διαφορετικά συστήματα και ειδικά μαχητικές τέχνες από διαφορετικές χώρες της άπω ανατολής (Κίνα, Ιαπωνία, Κορέα κτλ) δίνουν έμφαση σε διαφορετικά στοιχεία και το κάθε ένα από αυτά έχει την δική του εκπαιδευτική φιλοσοφία και θεωρίες σχετικά με την χρησιμοποίηση των τεχνικών, τον τρόπο της άσκησης και την αυτοάμυνα. Τα περισσότερα συστήματα των μαχητικών τεχνών δίνουν ιδιαίτερη σημασία στην ανάπτυξη της ωριμότητας, τον αυτοέλεγχο, την με σύνεση και υπευθυνότητα χρήση της μαχητικής ικανότητας και τον σεβασμό για όλους τους ανθρώπους.

Τα εκπαιδευτικά προγράμματα περιλαμβάνουν απλές ή σύνθετες τεχνικές για την ανάπτυξη δύναμης, ταχύτητας, αντοχής, αεροβίωσης, συντονισμού και συγχρονισμού, καθώς και αναπνευστικές ασκήσεις για την αύξηση της χαλάρωσης. Η κατά παραδοχή βάση της εκμάθησης των μαχητικών τεχνών, είναι η εξάσκηση σε χορογραφημένες συνέχειες κινήσεων (forms, katas, kuens, pumsei κτλ) τα οποία διδάσκουν συγχρονισμό, αισθητική, λογική μάχης και πρακτική εφαρμογή. Η συγκέντρωση και η αυτοπειθαρχία είναι απαραίτητα στοιχεία της άσκησης και το πρώτο που μαθαίνουν οι μαθητές.

Τι πρέπει να προσέξω σε ένα Σύστημα και τι σε μια Σχολή/Σωματείο μαχητικών τεχνών;

Αρχικά ιεραρχήστε και προσδιορίστε τους σκοπούς σου. Αντίθετα με τα παιδιά που συνήθως παρακινούνται από τους γονείς τους στις μαχητικές τέχνες, για να διοχετεύσουν την νεανική ενεργητικότητα τους και να αποκτήσουν αυτοπειθαρχία. Οι ενήλικες συχνά εντάσσονται σε ένα πρόγραμμα μαχητικών τεχνών ωθούμενοι από την επιθυμία για κάτι περισσότερο και διαφορετικό από αυτά που θα αποκτούσαν σε ένα κλασικό γυμναστήριο.

Πριν να καταλήξετε και δεσμευτείτε με κάποιο στυλ μαχητικής τέχνης/σύστημα, θα ήταν χρήσιμο να επισκεφθείτε διαφορετικά σχολεία/σωματεία για μια ουσιαστική, ωριμότερη και αντικειμενικότερη σύγκριση. Συγκρίνεται μέσα από προσωπικές συζητήσεις, το διαδίκτυο και ταινίες το ύφος των Κινέζικων, Ιαπωνικών,Κορεάτικων και λιπών ανατολικών μαχητικών τεχνών και δείτε γενικά τι σας είναι πιο φιλικό. Εάν είστε ο άνθρωπος που ψάχνετε περισσότερο, στην συνέχεια θα βρείτε ότι το κάθε ξεχωριστό σύστημα έχει τα δικά του χαρακτηριστικά και ίσως είναι που αυτό τελικά σας ταιριάζει. Γενικά τα νεώτερα συστήματα παρέχουν ένα απλούστερο όσο και περιορισμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα που οδηγεί συχνά-πυκνά σε εύκολη απόκτηση της «μαύρης ζώνης». Ενώ τα παραδοσιακά συστήματα έχουν ισχυρότερες βάσεις και στενή σχέση με την αρχαία παράδοση των ανατολικών μαχητικών τεχνών, η οποία δεν θα πρέπει να είναι με την ένοια της αναχρονιστικότατης αλλά με αυτήν της διαχρονικής αξίας. Μπορεί να απαιτούν λίγο περισσότερο χρόνο για την ανάπτυξη της εμβάθυνσης και της προόδου, γιατί καλύπτουν περισσότερη ύλη και έχουν περισσότερες απαιτήσεις, αλλά έχουν σαν γνώμονα την ουσία, την ποιότητα και την πραγματική προσφορά.

Μία σχολή/σωματείο μαχητικών τεχνών χαρακτηρίζεται συνήθως από το έμψυχο υλικό της, την καθοδήγηση, τον πλουραλισμό στο πρόγραμμα της, την έμφαση στην εκπαίδευση και το πώς εφαρμόζεται το σύστημα που εξασκεί. Το πώς γίνονται τα μαθήματα, η συμπεριφορά των μαθητών στο μάθημα και το πώς διδάσκουν οι εκπαιδευτές είναι χρήσιμα οδηγά σημεία. Χρήσιμο είναι να δείτε εάν υπάρχει κάποιος/α τεχνικός υπεύθυνος με αναγνωρισμένο έργο και διεθνώς διαπιστευμένος master του συστήματος. Προσδιορίστε εάν τα μαθήματα γίνονται από έναν master στο αντικείμενο, εάν γίνονται από μια μαύρη ζώνη, κάποιον εκπαιδευτή ή πιθανόν κάποιον με λιγότερα προσόντα. Κρίνετε ποια από αυτά τα προσόντα ανταποκρίνονται στους στόχους σας και προσδιορίστε την αξία του προγράμματος ανάλογα και σύμφωνα με εσάς. Κάποια σχολεία εστιάζουν αποκλειστικά στον πρωταθλητισμό, άλλα στην επίδειξη δύναμης μέσα από την σκληρή εκτέλεση των τεχνικών και η διδαχή τείνει στην στρατιωτική οργάνωση, άλλα στο kick-boxing, άλλα εμφαίνουν στα ακροβατικά και την ευλυγισία και πιθανόν να μην εστιάζουν στην μαχητική δομή αλλά περισσότερο στην αθλητική ικανότητα και την επίδειξη, άλλα πάλι στην χαλαρότητα του προγράμματος και την χαλαρότερη πειθαρχία παρέχοντας συχνά-πυκνά ένα μετρίων απαιτήσεων πρόγραμμα που οδηγεί στην εύκολη απόκτηση της «μαύρης ζώνης», άλλα πάλι εστιάζουν ισόποσα και στα τρία αντικείμενα των μαχητικών τεχνών υγειά, αυτοάμυνα και πνευματικότητα.

Η προσωπική επικοινωνία είναι η καλλίτερη μέθοδος για να βρείτε το κατάλληλο για εσάς πρόγραμμα, εντούτοις δεν είναι πάντα ένας αξιόπιστος ή εφικτός τρόπος. Εάν πληροφορηθείτε για έναν διαπιστευμένο σύστημα και έναν ευυπόληπτο εκπαιδευτή θα θέλατε να το πιστοποιήσετε μέσα από την προσωπική σας επαφή. Γενικά όμως θεωρείται ασεβής η απευθείας διεξοδική βολιδοσκόπηση στα διαπιστευτήρια ενός δασκάλου ανατολικών μαχητικών τεχνών, όπως και ισόποσα ασεβές είναι για έναν εκπαιδευτή να καυχιέται για τις ικανότητες και τις επιτυχίες τους. Εδώ, θα μπορούσατε να πάρετε κάποιες γενικές κατευθύνσεις σχετικά με το σύστημα, το πρόγραμμα και την έμφαση στην άσκηση. Στον κύκλο των κινέζικων μαχητικών τεχνών η φήμη είναι η πιο αξιόπιστη πηγή αναφοράς και το διαδίκτυο αποτελεί την καλύτερη αξιολόγηση των πληροφοριών.

Τι είναι αυτό που πρέπει να προσέξω όταν θέλω να εγγραφώ σε μία σχολή/σωματείο;

Όπως και στο προηγούμενο ερώτημα, θα έπρεπε πρώτα να προσδιορίσετε τον σκοπό της πρόθεσής σας να ενταχθείτε σε ένα πρόγραμμα και τους στόχους σας μέσα από αυτή την δραστηριότητα. Δεν είναι απαραίτητο να είσθε κατασταλαγμένοι 100% αλλά να έχετε μια βασική συγκρότηση σκέψης σχετικά με τους στόχους και τους σκοπούς σας. Στην συνέχεια οι «5 χρυσοί κανόνες» ίσως να είναι ο ιδανικός οδηγός στα αρχάρια βήματα σας:

• Ελέγξτε το ήθος και την προσωπικότητα του δασκάλου και αν είναι αυτό που εσείς θέλετε.
• Ελέγξτε το περιβάλλον και αφουγκραστείτε την ενέργεια του σχολείου/σωματείου.
• Ελέγξτε το επίπεδο των προχωρημένων μαθητών.
• Ελέγξτε την σαφήνεια και την διαφάνεια των πληροφοριών σχετικά με το σύστημα και τον δάσκαλο.
• Ελέγξτε την μεθοδολογία και τον τρόπο που γίνεται το μάθημα.

Η συζήτηση με φίλους, η αναζήτηση στο διαδίκτυο (το κυριότερο), η προσωπική οπτική επαφή και οι διευκρινιστικές απαντήσεις των υπευθύνων μπορεί να πιστοποιήσουν τις πληροφορίες. Μην σκεφτείτε την απόσταση για να ενταχθείτε σε ένα χώρο που καλύπτει τα περισσότερα σας κριτήρια, αξίζει τον κόπο.

Ποιά είναι η διαφορά του kung-fu, karate και tae kwon do;

Θα μπορούσαμε να περιγράψουμε το karate σαν τον Ιαπωνικό τρόπο αυτοάμυνας, το tae kwon do έναν Κορεάτικο τρόπο αυτοάμυνας και το kung-fu σαν τον κινέζικο τρόπο αυτοάμυνας (και όχι μόνο) που αποτελεί τον πρόγονο όλων των άλλων ανατολικών μαχητικών ή πολεμικών τεχνών π.χ. Ιαπωνικών, Κορεάτικων αλλά και άλλων νεοτέρων όπως Ινδονησιακών, Μαλαισιανών, Φιλλιπινέζικων κλπ.

Το karate (άδειο χέρι) δίνει περισσότερο έμφαση στις τεχνικές χεριών, την «γραμμική» κίνηση και την σκληρή δύναμη, προήλθε από νότιο shaolin kung-fu και ιδιαίτερα από την νήσο Okinawa που εποικήθηκε από κινέζους ψαράδες της νότιας Κίνας.

Το tae kwon do (χέρι-πόδι-δρόμος) δίνει περισσότερο έμφαση στις τεχνικές των ποδιών και είναι το αντιπροσωπευτικότερο σύστημα των Κορεάτικων μαχητικών τεχνών που προήλθαν κυρίως από το βόρειο shaolin kung-fu.

Η επικρατέστερη μορφή του kung-fu (προσπάθεια-ικανότητα) και όπως το γνωρίζουμε σήμερα είναι το shaolin kung-fu, το οποίο αναπτύχθηκε τον 5ο αιώνα μ.Χ. Η επικράτηση αυτής της μορφής του kung-fu, οφείλεται στο γεγονός ότι η διδαχή της πολεμικής τέχνης συνυπήρχε με τις υψηλές αρχές και αξίες, την φιλοσοφία, την υγεία, την ιατρική και την καλλιτεχνία. Στο kung-fu υπάρχουν δυο (2) βασικές οικογένειες, το Νότιο shaolin και το Βόρειο shaolin kung-fu. Από αυτές τις δυο βασικές οικογένειες αναπτύχθηκαν τα διάφορα συστήματα (τεχνοτροπίες). Τα περισσότερα από τα διαπιστευμένα συστήματα του Shaolin kung-fu είναι όμοια στην ουσία της τέχνης, αλλά έχουν διαφορετικά χαρακτηριστικά, στρατηγικές, τεχνικές, κ.τ.λ. που διαδοχικά δίνουν την μοναδικότητα του κάθε στυλ και δημιουργούν την ομορφιά των κινέζικων μαχητικών τεχνών, kung-fu ή Wushu. Τα κινέζικα συστήματα συχνά προτιμούν τις κυκλικές, ρευστές κινήσεις, την «χαλαρή» δύναμη στις τεχνικές και βασίζονται σε μία «εξεζητημένη βιομηχανική» παραγωγής της δύναμης. Χωρίζονται σε «σκληρά» και «μαλακά» στυλ. Τα «σκληρά» ή εξωτερικά στυλ δίνουν περισσότερο έμφαση στην μάχη, περιέχουν εντυπωσιακές κινήσεις και αποδίδουν υψηλό επίπεδο αθλητικής ικανότητας. Τα «μαλακά» συστήματα χαρακτηρίζονται από μία αργή, κυκλική και ρυθμική κίνηση με απαλή εναλλαγή των τεχνικών, με έμφαση την χαλάρωση και την ήπια σωματική δραστηριότητα.

Τι σημαίνει Kung-fu και τι WuShu;

Kung-fu (επιτυχία μέσα από μεγάλη προσπάθεια) αναφέρεται σε οποιαδήποτε θαυμαστή ικανότητα και όχι μόνο στην μαχητική τέχνη, που απαιτεί χρόνο και αφοσίωση. Από παλιά στην κίνα εντυπωσίαζαν οι κινήσεις των μαχητικών τεχνών. Όταν κάποιος έβλεπε μια εξέχουσα ικανότητα στην εκτέλεση κάποιας τεχνικής ή την μάχη έλεγε «μου αρέσει το kung-fu σου». Έτσι με την πάροδο του χρόνου έφθασε αυτός ο όρος να προσδιορίζει τις κινέζικες μαχητικές τέχνες, ειδικά στην δύση.

Wushu σημαίνει στα Κινέζικα «πολεμική τέχνη» και έχει θεσπιστεί από την Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας σαν ένας εύηχος, διεθνής όρος που θα εκπροσωπεί τις κινέζικες μαχητικές τέχνες. Τον όρο θα τον βρούμε με το συνθετικό σύγχρονο ή παραδοσιακό. «Σύγχρονο wushu» είναι η δημιουργία ενός σύγχρονου, επιδεκτικού αθλήματος μαχητικής τέχνης και γυμναστικής, μέσα από θεσμοθετημένες ρουτίνες που έχουν θεσπιστεί από την Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας. Ενώ ο όρος «Παραδοσιακό wushu» περικλείει όλες τις παραδοσιακές κινέζικες μαχητικές τέχνες.

Τι σημαίνει Siu Lum Pai Hung Kar και τι Hung Kar;

Siu Lum = shaolin (μικρό δάσος), Pai = δρόμος, Hung = επώνυμο του ιδρυτή της τέχνης Hung Hei-Kwun και Kar = οικογένεια (Καντονέζικα). Σε ελεύθερη μετάφραση σημαίνει «η οικογένεια της μαχητικής τέχνης του Hung που προέρχεται από τα μοναστήρια των shaolin/siulum. Hung Kar (οικογένεια Hung) είναι η σύντμιση του όρου της τέχνης.

Τι είναι το qigong και πόσο διαφορετικό είναι από το tai chi;

Το QiGong δεν είναι μία άλλη μορφή κινέζικης μαχητικής τέχνης. Είναι αυστηρά ένα σύστημα ήπιας κινέζικης άσκησης, στατικής ή κινητικής αυτοσυγκέντρωσης, που συνδυάζει αργές κινήσεις και αναπνευστικές τεχνικές για την αύξηση του επιπέδου υγείας του ατόμου. Αν και υπήρξε ο κυριότερος θεμελιωτής του shaolin kung-fu όπως το ξέρουμε σήμερα (σε αυτή την πρωταρχική του μορφή είχε σαν απώτερο σκοπό την ενδυνάμωση των μοναχών shaolin για να αντέχουν τους πολύωρους διαλογισμούς του Chen Βουδισμού) εξελίχθηκε σε ένα σύστημα υγείας και πνευματικής οξυδέρκειας, ενώ παράλληλα υπήρξε το απαραίτητο συστατικό όλων των διαπιστευμένων shaolin μαχητικών τεχνών. Από την άλλη πλευρά το tai chi είναι ένα στυλ κινέζικης μαχητικής τέχνης που έχει εξελιχθεί σε σύστημα άσκησης που προάγει την σωματική, ψυχική ευεξία και την ολική χαλάρωση. Σαν ένας ήπιος, απαλός και ρυθμικός τρόπος άσκησης έχει γίνει δημοφιλής σε όλο τον κόσμο και αρκετές σχολές, όχι μόνο των κινέζικων μαχητικών τεχνών, το έχουν εντάξει στο πρόγραμμα τους.

Τι πρέπει να προσέξω σε ένα πρόγραμμα qigong;

Το qigong δημιουργήθηκε από τον άνθρωπο για να προσφέρει στον άνθρωπο. Παρότι θα μπορούσαμε να πούμεότι είναι ένας "ενεργειακός" τρόπος άσκησης, δεν είναι κάτι υπερ/παραφυσικό. Είναι ένα σύστημα που χρησιμοποιεί κινήσεις και αναπνευστικές τεχνικές για να αυξήσει την ροή της ζωτικής ενέργειας και έτσι το ίδιο το άτομο να γίνει πηγή της ίδιας του της υγείας. Οποιαδήποτε ασάφεια, αδιαφάνεια και μυστικισμός σχετικά με το στυλ και το που έμαθε ο δάσκαλος, είναι ύποπτα. Η διδαχή πρέπει να είναι απλή, κατανοητή και να ικανοποιεί τα λογικά κριτήρια. Τα αποτελέσματα της χαλάρωσης, τις εξισορρόπησης των συναισθημάτων και της πνευματικής διαυγείας πρέπει να είναι άμεσα ορατά. Οποιαδήποτε συσχέτιση του qigong με το υπερ/παραφυσικό ή η έκφραση «εμείς έτσι το λέμε» περιφράσσοντας έννοιες/λέξεις πιθανόν να κρύβει σοβαρές τεχνικές ελλείψεις ή κακόβουλους ιδιοτελείς σκοπούς. Προσοχή σε οποιαδήποτε σωματική ή ψυχική παρενέργεια, να γνωστοποιείται στον εκπαιδευτή και να αναζητείται η κατάλληλη ιατρική περίθαλψη.

Τι πρέπει να προσέξω σε ένα πρόγραμμα tai chi;

Την σαφήνεια και διαφάνεια σχετικά με το στυλ που διδάσκεται και τον δάσκαλο. Το μάθημα πρέπει να είναι απλό και κατανοητό, οι επεξηγήσεις ξεκάθαρες, να υπάρχει επαρκής καθοδήγηση στο πως παράγεται η κίνηση και να γίνεται αισθητή η σωματική, ψυχική ευεξία και η ολική χαλάρωση. Η αργή, κυκλική και ρυθμική κίνηση, με την απαλή εναλλαγή των τεχνικών, η συνεπαγόμενη χαλάρωση, η βελτίωση του κυκλοφορικού συστήματος, η καλύτερη ισορροπία και η ευκαμψία είναι το προφίλ του tai chi chuan.

Πως επηρεάζει την πνευματικότητα η άσκηση στις μαχητικές τέχνες;

Η αναζήτηση της πνευματικότητας ή της πνευματικής ανωτερότητας είναι μέσα στην φύση του πνευματικά ανήσυχου ανθρώπου και έχει υπάρξει η φυσική διαδικασία για αρκετούς που ασχολούνται με τις μαχητικές τέχνες. Πιστεύουμε ότι η πνευματικότητα που κατορθώνεται μέσα από την άσκηση των ανατολικών μαχητικών τεχνών προέρχεται από το υψηλό επίπεδο αυτογνωσίας. «Το να γνωρίζεις τον εαυτό σου είναι σαν να γνωρίζεις τον αντίπαλο» είναι ένα πασίγνωστο αξίωμα στις πολεμικές/μαχητικές τέχνες, ή «ο εαυτός μας είναι ένας μικρόκοσμος του κόσμου που ζούμε» είναι ένα άλλο γνωμικό, που αντανακλούν την σχέση αυτογνωσίας και αγνής γνώσης.

Η πνευματικότητα επιτυγχάνεται μόνο όταν ξεπεράσουμε το ατομικό μας εγώ. Η εκμάθηση των μαχητικών τεχνών συνυπάρχει με την εσωτερική αντιπαλότητα και την επικράτηση της ψυχικής δύναμης, στο να ξεπερασθούν γνωστά μέχρι εκείνο το σημείο σωματικά όρια. Αυτό το επίτευγμα έχει περισσότερο να κάνει με την πίστη στον ίδιο μας τον εαυτό και λιγότερο με το μάθημα ή την τέχνη αυτή καθεαυτή, αλλά με την μαχητική τέχνη να λειτουργεί σαν καταλύτης επιταχύνοντας αυτήν την διαδικασία. Σε κάθε εξελικτικό βήμα υπάρχουν «οριακά επίπεδα» ή κατώφλια, σαν τον άλτη μήκους ή ύψους ή τριπλούν που κολάει σε κάποιο μέτρο για κάποιο διάστημα και μόλις το ξεπεράσει πηγαίνει άνετα 10-20 πόντους παραπάνω. Στις μαχητικές τέχνες κάποιος/α πρέπει να βρει την βούληση να συνεχίσει και όχι να τα παρατήσει σε κάθε πλατό/όριο/επίπεδο της άσκησης, με την κάθε κατάκτηση κάποιου κατωφλιού να σημαίνει μια νέα ανακάλυψη του ίδιου μας του εαυτού.

Οι περισσότεροι ενήλικες που ασκούνται στις μαχητικές τέχνες αρχίζουν με στόχο να μάθουν αυτοάμυνα και είναι απόλυτα σεβαστός λόγος, γιατί για να παραμείνει κάποιος/α υγιής πρέπει να μπορεί να διαφυλάξει την σωματική του/της ακεραιότητα. Όμως η εμπειρία μας λέει ότι μέσα από τα πολλά επίπεδα βελτιστοποίησης της τέχνης, αυτός δεν είναι ο μόνος λόγος και οδηγός της επιτυχίας. Η αυτό-καλλιέργεια γίνεται συχνά ο έσχατος/απώτερος σκοπός και επιτυγχάνεται όταν το εγώ εγκαταλείπεται μέσα από την πειθαρχία στις μαχητικές/πολεμικές τέχνες. Η γνώση που αποκτείται μέσα από τις πολεμικές τέχνες αποκαλύπτει την ψυχή, κτίζει χαρακτήρα και ξεπερνά τα ανθρώπινα όρια σε όλες τις όψεις της ζωής. Μία ανεκτίμητη ικανότητα και μας κάνει να αισθανόμαστε άνετα με τον εαυτό μας αλλά και το περιβάλλον μας. Αυτή η γνώση του πραγματικού μας εαυτού είναι η απόλυτη κυριαρχία σε όλα τα πράγματα.